مقدمه
آبگرمکن دیواری (Gas Water Heater یا Instant Water Heater) یکی از پرمصرفترین وسایل خانگی برای تأمین آب گرم بهداشتی در آشپزخانه و سرویس بهداشتی است. این دستگاه معمولاً به دیوار نصب میشود و بهصورت آنی، فقط هنگام باز شدن شیر آب گرم، آب را گرم میکند؛ به همین دلیل به آنها آبگرمکن “لحظهای” یا “بدون مخزن” نیز گفته میشود.
فرایند عملکرد آبگرمکن دیواری
۱. وقتی شیر آب گرم باز میشود، آب سرد وارد آبگرمکن میشود.
۲. آب سرد با فشار از لوله ورودی به سمت مبدل حرارتی (یا رادیاتور) هدایت میشود.
- با تشخیص باز شدن آب، سیستم جرقهزن (یا پیلوت در مدلهای قدیمی) مشعل را روشن میکند.
۴. شعلهی مشعل، مبدل حرارتی را داغ میکند و آب هنگام عبور از این مبدل، گرمایش لازم را کسب میکند.
۵. آب گرم از خروجی آبگرمکن به سمت شیر مورد نظر فرستاده میشود.
۶. هنگام بستن شیر آب گرم، گاز قطع و مشعل خاموش میشود تا مصرف انرژی بیهوده صورت نگیرد.
در مدلهای جدید، کنترل فرایند کاملاً الکترونیکی و بسیار ایمن است.
اجزای اصلی آبگرمکن دیواری و نقش هرکدام
۱. بدنه بیرونی (Case)
- محافظت از اجزای داخلی و اتصال به دیوار.
۲. ورودی آب سرد و خروجی آب گرم
- دو لوله فلزی یا پلیمری برای ورود آب سرد به دستگاه و خروج آب گرم مصرفی.
۳. مبدل حرارتی (Heat Exchanger)
- شبکهای از لولههای فلزی (معمولاً از مس یا فولاد)، که آب هنگام عبور از آن حرارت شعله را جذب میکند و داغ میشود.
۴. مشعل (Burner)
- بخش اصلی تولید شعله که با گاز شهری یا گاز مایع کار میکند. شعله زیر مبدل حرارتی ایجاد میشود و حرارتش را مستقیم به آب منتقل میکند.
۵. شیر کنترل گاز (Gas Valve or Regulator)
- میزان ورود گاز را متناسب با نیاز و ایمنی تنظیم میکند.
- با باز شدن آب، اجازه ورود گاز به مشعل را میدهد و پس از بستن آب یا نبود شعله، خودکار قطع میشود.
۶. جرقهزن (Ignition System)
- وظیفه روشن کردن مشعل را دارد.
- انواع:
- جرقهزن الکترونیکی (معمولاً با باتری): رایج در مدلهای جدید، با باز شدن آب فعال میشود.
- پیلوت دائمی: شعله کوچکی که همیشه روشن است (در مدلهای سنتیتر).
۷. سنسور جریان آب (Water Flow Sensor/Diaphragm)
- تشخیص میدهد که آب در حال جریان است و فرمان روشن شدن مشعل را صادر میکند.
۸. ترموکوپل (Thermocouple)
- برای ایمنی: اگر شعله خاموش شود، جریان گاز را قطع میکند تا خطر گازگرفتگی یا انفجار نباشد.
۹. ترموستات یا سنسور دمای آب
- دمای آب ذخیره شده یا خروجی را کنترل میکند تا از داغ شدن بیش از حد آب جلوگیری شود.
۱۰. شیر اطمینان (Safety Valve) و سیستم ایمنی حرارتی
- در صورت افزایش فشار، مشکل جرقه یا دمای بیش از حد، گاز را قطع میکند.
۱۱. دودکش یا خروجی گازهای احتراق (Chimney)
- خروج گازهای سوزانده شده به خارج محیط، برای جلوگیری از مسمومیت با CO و دیگر خطرات.
۱۲. تنظیمکنندههای دستی (پیچ تنظیم شعله، دما و مقدار آب)
- کاربر میتواند با این پیچها مقدار دبی گاز، شعله و دمای آب خروجی را کنترل و تنظیم کند.
۱۳. برد الکترونیکی (در مدلهای جدید دیجیتال)
- مدیریت سنسورها، جرقهزن، نمایشگر دیجیتال و اعمال تنظیمات خودکار ایمنسازی دستگاه.
ویژگیها و مزیتهای آبگرمکن دیواری
- تامین آب گرم آنی و به مقدار مورد نیاز (بدون انتظار).
- کاهش مصرف انرژی، چون فقط هنگام نیاز روشن میشود.
- عدم اشغال فضای زیاد، چون مخزن ندارد و به دیوار نصب میشود.
- دارای ایمنی چندمرحلهای برای جلوگیری از گازگرفتگی، آتشسوزی و سایر خطرات.
جمعبندی نحوه کار آبگرمکن دیواری
زمانی که شما شیر آب گرم را باز میکنید، آب سرد وارد آبگرمکن شده و همزمان سنسور جریان آب و جرقهزن، مشعل را روشن میکنند. آب به محض عبور از مبدل حرارتی داغ میشود و آب گرم مصرفی بلافاصله در اختیار شما قرار میگیرد. تمام این روند با هماهنگی دقیق قطعات مکانیکی، الکترونیکی و ایمنی صورت میگیرد و در صورت بسته شدن آب یا بروز خطر، دستگاه به طور خودکار خاموش میشود.

بدون دیدگاه